چند سال پيش متقاضيان بسيار زيادي بودند که با استفاده از وام 18 ميليون توماني خريد مسکن حتي اگر هيچ نقدينگي ديگري براي افزودن بر توان خريد خود نداشتند مي توانستند صاحب خانه شوند و از اين طريق از خانه به دوشي و ليست مستاجران رهايي يابند.
رفته رفته با افزايش قيمت مسکن به ويژه در کلانشهرهايي مانند تهران، قدرت خريد وام مسکن نيز تحليل رفت و متقاضيان مجبور شدند براي ترميم افزايش قيمت مسکن يا وام هايي با عناوين ديگر از بانک ها دريافت کنند و يا براي تامين نقدينگي بيشتر به هر دري بزنند.
وامي که ديگر خانه نمي خرد
هرچند که در يکي دو سال اخير مبلغ وام 18 ميليون توماني خريد مسکن به 20 ميليون تومان افزايش يافته است، اما افزايش سرسام آور و تصاعدي قيمت مسکن در کشور و به ويژه در کلانشهرها باعث شده تا امروز ديگر مبالغ وام مسکن نه تنها ابدا قدرت خريد کامل يک واحد مسکوني کوچک در مناطق متوسط و پايين شهر را نداشته باشد، بلکه اين توان خريد به زير 10 متر نيز افت کند.
با اين حال بانک مرکزي و شوراي پول و اعتبار در سال هاي اخير با وجود افزايش چشمگير قيمت مسکن و سقوط آزاد قدرت خريد وام، هيچگونه برنامه جديدي را در اين بخش ارائه نکرده اند. به عبارتي وام مسکن در مبلغ 20 ميليون تومان باقي ماند اما قيمت مسکن چند برابر افزايش يافت و عملا فاصله بسيار زيادي بين مبلغ وام و مسکن افتاد.
افت شديد قدرت خريد وام مسکن از 100 درصد به 10 درصد
هرچند در قالب بسته سياستي نظارتي سال گذشته قرار بود مبلغ وام خريد مسکن به 25 ميليون تومان افزايش يابد که بازهم اين مبلغ در مورد خريد مسکن در پايتخت تاثيري نداشت، اما کارشناسان مي گويند بانک مرکزي و شوراي پول و اعتبار به دليل نگراني از تحريک بازار مسکن به افزايش قيمت، از افزايش وام مسکن جلوگيري مي کنند و به همين دليل نيز تاکنون اين وام ثابت مانده است.
همچنين برخي معتقدند مشکلات فراوان تامين اعتبارات لازم و منابع مورد نياز براي پرداخت تسهيلات به متقاضيان باعث شده تا در اينباره تصميم روشني گرفته نشود. در هر صورت به هر دليلي که بوده امروز عملا قدرت خريد وام مسکن 20 ميليون توماني به شدت کاهش پيدا کرده و همانگونه که عنوان شد در مناطقي از شهر تنها قدرت خريد 1 تا 2 متر واحد مسکوني را دارد.
البته رونق از دست رفته وام مسکن ممکن است زماني با افزايش قابل توجه ميزان اين وام بازگردد که مي تواند به همراه خود موج جديدي از خريد مسکن را در بين مردم نيز به وجود آورد، اما تا آن زمان سيستم بانکي کشور اصرار به پرداخت نوعي از وام ناکارآمد و فاقد قدرت خريد به مردم را دارد.
هرچند در حال حاضر نيز وام خريد 20 ميليون توماني مشترياني دارد و خريد و فروش هايي نيز اتفاق مي افتد، اما افزايش حداقل 2 برابري وام مسکن مي تواند يک حجم جديدي از تقاضا را وارد بازار کند.
چرا وام مسکن افزايش نمي يابد؟
همانگونه که عنوان شد افت بالاي حداقل 95 درصدي قدرت خريد وام مسکن در سال هاي اخير باعث شده تا اقبال مردم به اين وام نيز از روي ناچاري کاهش يابد. امروز بسياري از متقاضيان وام خريد مسکن مبلغ 20 ميليوني وام را نوعي شوخي بانک ها با مردم مي دانند.
در حال حاضر وام 20 ميليون توماني خريد مسکن در مناطقي از تهران که قيمت هر متر واحد مسکوني 3 ميليون تومان است به ميزان حدود 7 متر و در مناطقي که قيمت هر متر 4 ميليون تومان باشد 5 متر و در ارقام بالاتر از مناطق مرکز شهر به بالا 1 تا 2 متر خواهد بود. البته در صورتي که وام براي خود افراد باشد و از صاحب امتياز ديگري خريداري نشده باشد که در اين صورت مبلغي نيز براي انتقال و خريد امتياز از اصل وام کسر خواهد شد.
به صورت کلي، افزايش چشمگير قيمت مسکن در سال هاي اخير نه تنها باعث افت شديد قدرت خريد وام مسکن شده است، بلکه باعث شده تا متقاضياني که نقدينگي مناسبي ندارند به صورت کلي قدرت خريد مسکن را از دست بدهند.
از سويي متقاضياني که همچنان به دنبال استفاده از وام 20 ميليوني خريد مسکن هستند نيز قطعا بايد 70 تا 95 درصد منابع مورد نياز براي خريد واحد مسکوني را از محل هاي ديگري تامين کنند؛ موضوعي که تا همين چند سال پيش به عنوان يک چالش جدي براي افرادي که صرفا به دنبال يک سرپناه در مناطق ارزانتر شهر مي گشتند، مطرح نبود.